.png)
OLASI KAST VE BİLİNÇLİ TAKSİR
OLASI KAST VE BİLİNÇLİ TAKSİR
Ceza Hukukumuzda kişinin cezalandırılabilmesi için kusurlu bir şekilde hareket edilmesi gerekir. Yani kusur yoksa ceza da olamaz. Fakat her kusur da hukuken kusur sayılmaz. Ceza Hukukumuzda kusur ikiye ayrılmıştır: KAST ve TAKSİR
Kastın belirtilenlerden başka çeşitleri olmakla birlikte taksir iki çeşittir ve yazımızı ilgilendiren kast ve taksir çeşitleri şunlardır:
1) Doğrudan kast 2) Olası kast 3) Basit/bilinçsiz taksir 4) Bilinçli taksir
Aynı olay üzerinden yürüyerek doğrudan kast, olası kast, basit taksir, bilinçli taksir ayrımlarını yapalım. Tabi olay hemen hemen aynı olduğu için niyete göre kusurun çeşidi değişecektir. O meşhur hadisi şerifte buyurulduğu gibi ''Ameller niyetlere göredir '' sonuçta değil mi efenim?
* Malzemeler: Bir adet Jet-Ski, bir adet dayı, uçsuz bucaksız bir deniz ve kalabalık
- DOĞRUDAN KAST: Eylemin hareket ve neticesinin bilerek ve isteyerek gerçekleştirilmesi.
Dayı bilerek, kasten, isteyerek direkt denizdeki kalabalıkta gözüne kestirdiği o kişinin üzerine sürmüş ve onu öldürmüştür. Olayın detaylarına inen polis memurları görmüşlerdir ki; dayının eski sevgilisi bunu o adam için terketmiştir. Kinlenen dayı, ağzından salyarak akıtıp 'nııuuaa' şeklinde kulaklarımızın aşina olduğu o Erol Taş kahkahasıyla bile isteye adamı öldürmüştür. Dolayısıyla kasten adam öldürmeden yargılanacaktır.
(Tamam hikaye klasik oldu, kabul :) )
OLASI KAST: Fail dayımız ne zamandır isteyip de yapamadığı aktivitelerini sonunda teker teker hayata geçirmeye başlamıştır. Vovovov sayın seyirciler listemizde neler yoktur ki: paraşütle atlama, bungee jumping, rafting ve konumuzla ilgili olan hayali; jet-skiye binip deniz semalarında salınmak.
Dayı jet-ski ile denizde gezinmektedir. Ortalık kalabalıktır. Dolayısıyla dayımız insanların içine jet ski ile dalmakla birilerinin yaralanabileceği hatta ölebileceğini öngörmektedir ama, tabiri caizse şeyimden aşağı kasımpaşa bir tavırla birinin ölümüne sebep olmuştur. Yani ölüm öngörülmüş fakat, umursanmamıştır.
BASİT TAKSİR: Hareketin bilerek, isteyerek yapılması ancak ondan doğacak neticenin öngörülmemesidir. Dayı açıklarda gezmekten yorulunca jet skisinde oturmuş, kulaklığında son ses 'şah şah şah, dam dam dam, ar ar ar, şah damar, şah damar, aaajjdaaar' şarkısını dinlemekte ve insanlara arkası dönük bir biçimde ufku izlemektedir. Ve o da ne akıntı başlamış, dayı farkında olmadan kıyıya, kalabalığın olduğu kısma doğru ilerlemiştir. Şarkıya kendini kaptırmış olan adam el kol hareketlerine başlayıp şah şah şah kısmında sağ eliyle havayı yumruklamakta, dam dam dam kısmında sol eliyle, ar ar ar kısmında ise her iki eliyle havayı yumruklamaktadır. Şah damar, şah damar kısmında havaya iki kere kafa atmakta ve ajdar derken durmaktadır. Şarkının bu kısmına da bir figür eklemesi gerektiğini düşünen dayı o kısım gelince aaajjjdaaar diyerek jet skisini çalıştırıp kalabalığa çok yakın olduğunu bilmeyerek dönüvermiş ve birini öldürmüştür. İşte burada bilinçsiz taksir vardır. Çünkü, dayı dikkat ve özen yükümlülüğüne aykırı davranmış, yani jet skiyi çalıştırmadan önce arkasına dönüp bakıverme dikkatini göstermemiştir. Görse oradan uzaklaşacaktı. Bir de tabi hala kendisini açıklarda sandığı için birilerinin ölebileceğini öngörmemiştir.
BİLİNÇLİ TAKSİR: Hareketin bilerek istenerek yapılması ve ondan doğacak neticenin öngörülüp de gerçekleşmeyeceğine inanılarak göze alınmasıdır. Sahile yakın yerlerde dolaşan dayımız, ustalığına güvenerek birilerinin yüzdüğünü görmesine rağmen sahilden uzaklaşmamaktadır. O anda neticeyi öngörmesine rağmen istemeyerek birine çarparak öldürür. Öngörmüştür, fakat neticeyi istememektedir. Yani olası kasttaki olursa olsun, amaaan bir dahamı geleceğiz dünyaya, çal anam çal, haydi Ayşe, Fatma, Hayriye diyerek göbek atma kayıtsızlığı bilinçli taksirde yoktur.
Özetleyelim:
KAST: Ben yaptım, bile isteye yaptım, paşa gönlüm öyle istedi !
OLASI KAST: Bilerek yaptım, bu sonucun olabileceğini biliyordum, aaamaan şeyimden aşağı kasımpaşa, olursa olsun dedim ve yaptım! Ama sonucu isteyerek harekete geçmedim, sadece sonuca kayıtsız kaldım. Yani anlayacağınız andavallık derecesinde ruhsuzdum.
BASİT TAKSİR: Dikkat etmedim, özen göstermedim oluverdi ayol. Keşke olmayaydı. Sonucu öngöremedim, düşünemedim.
BİLİNÇLİ TAKSİR: Sonucu öngördüm, ama ustalığıma güvenerek olmaz yaa dedim, inşaallah olmasın dedim, ama oldu. Keşke olmasaydı.
Not: Kast daha ağır cezaya tabi tutulur. Olası kastta bir kast çeşidi olduğundan aslında bilinçli taksirin daha yumuşak bir şey olduğunu düşünüp olaylarda birbirine karıştırmamak için bu düsturu temel alabiliriz.
2. not: Tabii özellikle olası kast ve bilinçli taksirin somut olayda ayrımı anlatılanlar kadar kolay olmamaktadır ama en azından sınavlar için akılda kalıcı olduysa ne mutlu efenim :)
Av. Yeliz Metin
