KISMİ DAVADA MANEVİ TAZMİNAT MÜMKÜN MÜDÜR?

                               KISMİ DAVA NEDİR?


Davacının aynı hukuki ilişkiden kaynaklanan alacağının tamamını değil şimdilik belirli bir kısmını dava edip kalanını davasının kapsamı dışında tutmasına kısmi dava adı verilir.

Kısmi Davanın Şartları Nelerdir?

-Dava konusu alacak aynı hukuki ilişkiden doğmuş olmalıdır.
-Dava yoluyla yerine getirilmesi istenen edim bölünebilir nitelik taşımalıdır.
-Alacağın belirli bir kısmının dava edilmesi kalan kısmında açıkça feragat edilmemiş olması gerekir.Alcağın belirli bir kısmı dava edilip kalan kısmından feragat edilmiş ise kısmi dava değil tam dava söz konusu olur.

İkiye ayrılırlar:

1.Eğer davacı alacağının dava etmediği kısmını saklı tuttuğuna ilişkin bir ibareye açıkça yer vermişse örtüsüz, bilinçli kısmı dava söz konusu olur.

2.Buna karşılık davacının farkında olmaksızın bu yönde bir ibareye yer vermeksizin kısmi dava açması mümkündür.Bu halde örtülü veya bilinçsiz kısmi davadan söz edilir.HMK m. 109/3 dava açılırken talep konusunun geri kalan kısmından açıkça feragat edilmiş olması hali dışında kısmi dava açılması talep konusunun geri kalan kısmından feragat edildiği anlamına gelmez.

Kısmi dava açmak bakımından hukuki yararın belirlenmesinde doktrinde tartışmalar vardır.Bir görüşe göre kısmi dava eda davasının özel bir türüdür.Eda davasından hukuki yararın varlığı asıl olduğu için kısmi davada da asıldır.Diğer görüş ise uygulamada özellikle yargılama giderlerinden tasarruf düşüncesiyle kısmi dava açmanın yaygın hale gelmesini eleştirmektedir.Çünkü yargılama giderlerinden tasarruf amacıyla alacağın parçalanarak kısmen dava edilmesinde hukuki yaradan değil ekonomik yarardan bahsedilir.Dava şartı olan ekonomik yarar değil, hukuki yarardır.

Kısmi davada harçlar dava edilen alacak bakımından hesaplanır.Yargılama giderleri dava edilen alacak kesimine göre belirlenir.Zamanaşımı ve faiz bakımından da yine dava dışı tutulan miktarın ayrıca dikkate alınması gerekir.Kısmi davada zamanaşımı dava edilen alacak kesimi bakımından davanın açıldığı tarihte kesilir.Dava edilmeyen alacak kesimi bakımından zamanaşımı işlemeye devam eder.

Örnek: Haksız fiilden kaynaklı bir alacak vardır.Öğrenildiği tarihten itibaren iki yıllık zamanasşımı süresi başlar bu tarih 10.10.2017 olsun.6 ay sonrası 10.04.2018'de dava açıldı.Zamanaşımı süresi kesildi.Sözleşmeden doğan 100.000 TL'lik alacağın sadece 10.000 TL'si için dava açıldı.90.000TL bakımından zamanaşımı işlemeye devam eder.10.06.2019'da lehe karar verildi.Ya ek dava açılır ya da ıslaha başvurulup talep sonucu genişletilir.10.10.2019'a kadar dava açılabilir.Bu tarihten sonra dava açılırsa karşı taraf zamanaşımı def'i ileri sürebilir.

Kısmi davada faizin işleyeceği tarih bakımından herhangi bir belirleme yapılmamış ise dava edilen alacak kesimi bakımından kısmi davanın açıldığı tarihten itibaren; dava edilmeyen alacak kesimi bakımından ise ıslah ya da ek dava açılması yollarına başvurulduğu tarihten itibaren hesaplanır.Uygulamada kısmi davaya pilot dava denilmektedir.Dava edilmeyen alacak kesimi ıslah talebinde bulunulması veya ek dava açılması suretiyle ileri sürülmektedir.

Kısmi davanın kabulü hakkında verilen karar şekli anlamda kesinleştiğinde dava edilmeyen alacak kesimi bakımından ek dava açılmasını engellemez.Hatta ek davada kesin delil niteliği taşır.Buna karşılık kısmi davanın tamamen esastan reddi halinde verilen karar şekli anlamda kesinleşirse dava edilmeyen alacak kesiminin hukuken mevut olmadığı sonucuna varıldığı için ek dava açmak kesin hüküm varlığı sebebiyle mümkün değildir.

Kısmi Davada Manevi Tazminat Mümkün müdür?


Doktrindeki bir görüş belli bir paranın ödenmesine ilişkin manevi tazminat taleplerini bölünebilir olması sebebiyle kısmi dava açmanın mümkün olduğunu savunmaktadır.

Diğer görüş ise manevi tazminat talebinin aslında belirli bir paranın ödenmesine değil hissedilen acı, elem, keder, üzüntü gibi duyguların giderilmesi olduğunu acı, elem, kederin ise bölünebilir olmadığını bu sebeple kısmi davaya vücut vermeyeceğini savunmaktadır.İkinci görüşe TBK m.58 hak vermektedir.Bu maddeye göre manevi tazminat taleplerinde mahkeme somut olayın koşullarına göre parasal bir meblağın ödenmesi yerine tecavüzün kınanıp, basın yoluyla duyurulması ya da zarar verenin özür dilemesi gibi diğer bir tazmin şeklini kabul edebilir.(Taleple bağlılık ilkesinin istisnası)



Muhammed Furkan KIZILATEŞ

Some say he’s half man half fish, others say he’s more of a seventy/thirty split. Either way he’s a fishy bastard.